Hoe Vlaanderen werk maakt van de circulaire economie
1. In partnerschap
De Vlaamse Regering wil van Vlaanderen een circulaire koploper maken in Europa. Dat wil ze doen door in circulaire innovatie te investeren, de materiaalvoetafdruk van onze consumptie te ontkoppelen van de economische groei en deze met 30% te verminderen tegen 2030. Zo beperken we de milieu-impact van onze economie, worden we minder afhankelijk van import van grondstoffen en creëren we kansen voor (sociale) innovatie.
Daarom investeert Vlaanderen in het ambitieus partnerschap Vlaanderen Circulair. Dat is een joint venture van meer dan twintig publieke en private organisaties die mensen en middelen samenbrengt om circulaire economie bij ons te boosten en de inspanningen te coördineren.
De circulaire omslag is een te groot project om in de mand van één team of organisatie te leggen. Voor de opschaling, de mainstreaming, hebben we vele handen en veel verschillende soorten expertise nodig. Daarom organiseert Vlaanderen Circulair zich in zes thematische werkagenda’s: bio-economie, chemie/kunststoffen, circulair bouwen, maakindustrie, voeding en waterkringlopen.
2. met zes werkagenda’s…
Werkagenda’s zijn partnerschappen binnen Vlaanderen Circulair die zich richten op circulaire acties binnen een strategisch thema.
Elke werkagenda wordt getrokken door een duo van organisaties uit de overheid en de privé. Ze formuleren samen ambities, tekenen de strategie uit en gaan vooral over tot actie.
We linken in deze monitor de indicatoren ook aan de verschillende werkagenda’s. Aangezien de monitor vanuit een logica van behoeftesystemen is opgebouwd, is er geen één-op-één match tussen indicatoren en werkagenda’s. We plannen de monitor in de toekomst ook aan te vullen met indicatoren die direct relevant zijn voor de werkagenda’s.
Ontdek hieronder de bundeling van indicatoren per werkagenda
Bio-economie
Ontdek hier de indicatoren met relevantie voor de werkagenda Bio-economie.
Chemie/kunststoffen
Ontdek hier de indicatoren met relevantie voor de werkagenda Chemie/kunststoffen.
Circulair bouwen
Ontdek hier de indicatoren met relevantie voor de werkagenda Circulair bouwen.
Maakindustrie
Ontdek hier de indicatoren met relevantie voor de werkagenda Maakindustrie.
Voedselketen
Ontdek hier de indicatoren met relevantie voor de werkagenda Voeding.
Waterkringlopen
Ontdek hier de indicatoren met relevantie voor de werkagenda Waterkringlopen.
3 …en zeven hefbomen
Werkagenda’s opstellen en uitvoeren is nog geen garantie op succes. Om de transitie naar de circulaire economie waar te maken, moeten nog heel wat drempels, regels, of gewoonten uit de ‘lineaire economie’ aangepakt worden.
Ook is er ondersteuning nodig op het vlak van communicatie, financiering en robuust wetenschappelijk onderzoek. Daarom zetten we parallel aan de werkagenda’s in op zeven hefbomen. Deze hefbomen pakken uitdagingen aan die gemeenschappelijk zijn voor meerdere werkagenda’s.
- financiering;
- communicatie;
- onderzoek;
- jobs en vaardigheden;
- circulair aankopen;
- innoveren en ondernemen;
- beleidsinstrumenten.
In voorjaar 2022 lanceert Vlaanderen Circulair de acties van de verschillende werkagenda’s. Tegelijk stelt het partnerschap ook zijn kijk op een circulaire toekomst voor Vlaanderen voor.
4. Met investeringen
Tussen 2017 en 2022 investeerde Vlaanderen meer dan 21 miljoen euro in experimentele projecten en projecten rond kennisdeling in de circulaire economie. Met name projecten rond circulair bouwen kregen financiering.
In dezelfde periode ging zo’n 2 miljoen euro naar beleidsrelevant onderzoek in het Steunpunt Circulaire Economie en 1,3 miljoen naar de het onderzoeksconsortium ‘Proeftuin Circulair Bouwen’.
Daarnaast werd de circulaire economie ook voor de opeenvolgende Ministers bevoegd voor Economie en Innovatie een bijzonder aandachtspunt in de Clusterwerking (innovatiebudgetten). Dit resulteerde in een aantal grotere projecten voor een bedrag van 5,9 miljoen euro.
Voor de periode 2022-2024 voorziet Minister Demir (Omgeving en Energie):
- 30 miljoen euro om te investeren in innovatieve recyclageprojecten;
en voorziet Minister Crevits (Economie, Innovatie, Werk, Sociale economie en Landbouw):
- 10 miljoen euro voor circulair bouwen
- 15 miljoen euro voor de maakindustrie
- 47 miljoen euro voor de bio-economie
Binnen het partnerschap van Vlaanderen Circulair is tussen de Ministers Crevits en Demir afgesproken om ook de reguliere overheidsmiddelen voor innovatie (in de ruime betekenis), werkgelegenheid en sociale economie, opleidingen, ondernemerschapsondersteuning… mee in te zetten waar nodig.
De Participatiemaatschappij Vlaanderen en Febelfin trekken samen de ‘hefboom financiering’ en zullen via samenwerking bekijken welke projecten op termijn klaar zijn voor verdere opschaling en investeringen.
De werkingsmiddelen (expertise, onderzoek, communicatie) van Vlaanderen Circulair zijn sinds juni 2021 verhoogd tot 2 miljoen euro. Deze middelen komen uit de budgetten van Minister Demir en Minister Crevits, ieder voor de helft.
Daarbij aangevuld investeren de OVAM en het Departement EWI elk jaarlijks 200.000 euro in het Steunpunt 2022-2026.
5. Meten is weten
Het doel, hoe breed ook, is gekend: streven naar een circulaire economie. Om echter te weten waar we staan en of we op de goede weg zijn, moeten we meten.
Daarom investeert Vlaanderen in de Monitor Circulaire Economie. De monitor brengt meer dan 100 indicatoren in beeld met begeleidende analyses. Het gros van de indicatoren zijn bestaande data die door het Steunpunt Circulaire Economie herwerkt werden, andere worden op maat voor de monitor ontwikkeld.
