Wat zien we?
In 2023 werd voor de eerste keer herstellen als circulaire strategie breder in kaart gebracht in Vlaanderen. Dit gebeurde op basis van twee databronnen: een bredere bevraging en een analyse van de huishoudbudgetenquête.
De bevraging peilde naar zowel formele als informele herstelkanalen. In totaal werden 9.7 miljoen producten hersteld, dat komt neer op 1.78 stuks per volwassen persoon. Op basis van de huishoudbudgetenquête, die betaalde activiteiten in beeld brengt, werd geschat dat er 12.039.678 herstellingen uitgevoerd werden, dat komt neer op 4.16 stuks per huishouden.
Uit de bevraging zien we dat herstellingen het vaakst zelf of binnen de familie uitgevoerd worden. Herstel door onafhankelijke herstellers komt op de derde plaats, gevolgd door herstel bij de retailer of verkoper. De meerderheid van herstelde goederen zijn textiel, EEA en fietsen.
De huishoudbudgetenquête laat toe om trends gedurende verschillende jaren te volgen voor wat betreft betaald herstel. In 2022 gaf een Vlaams huishouden gemiddeld € 218 uit aan herstel. Het aantal herstellingen is sterk toegenomen sinds 2012, met uitzondering van een dip in coronajaar 2020. Herstel van fietsen en van EEA maken in toenemende mate het grootste deel ervan uit.
Waar willen we naartoe?
Herstellen betekent een gebruiksvoorwerp, toestel of product repareren zodat de eigenaar er langer gebruik van kan maken. Herstellen staat als strategie hoog gerangschikt in de circulaire hiërarchie en we zien deze activiteit graag toenemen: door te herstellen zorgen we ervoor dat producten hun functie langer kunnen uitoefenen en kan de aankoop van nieuwe toestellen evenals het afvoeren van producten uitgesteld worden. Er zijn geen specifieke doelstellingen inzake herstel, maar maatregelen om herstellen en de communicatie erover te doen toenemen zitten in de pijplijn op Belgisch en op EU-niveau.
Wat meet deze indicator?
De bevraging werd online afgenomen bij een representatief staal van de Belgische volwassen bevolking. Aan de respondenten werd gevraagd welke en hoeveel producten ze gedurende de laatste 12 maanden hersteld hadden of laten herstellen. Aan elk type product werd een gemiddelde massa toegekend om de totale omvang in te schatten. Deze types omvatten alle producten in en rond het huis, zoals (elektrische) fietsen, EEA, meubels, textiel enz. Herstel en onderhoud van gebouwen of ingebouwde producten (bv. deuren, boilers, radiatoren) en gemotoriseerde voertuigen werden niet inbegrepen.
De berekening op basis van de huishoudbudgetenquête is gebaseerd op de uitgaves van Belgische huishoudens voor herstellingen op tweejaarlijkse basis, omgerekend naar Vlaanderen op basis van bevolking. Het aantal herstellingen werd afgeleid via een inschatting van de prijs van een herstelling. Herstellingen waar geen monetaire transactie tegenover staan (geen arbeidskost noch de aankoop van een wisselstuk) zijn niet meegenomen in deze meting. De cijfers omvatten het herstel van grote en kleine EEA, telecommunicatieapparatuur, fietsen, textiel en kledij, schoenen en leder, meubels en vloerbekleding. Herstel van gemotoriseerde voertuigen, herstellingen aan de woning en het herstel van andere (persoonlijke) voorwerpen zoals sieraden, brillen of uurwerken worden buiten beschouwing gelaten.
