Wat zien we?
In Vlaanderen worden er jaarlijks 85 miljard kilometers afgelegd, wat overeenkomt met ongeveer 13 000 kilometer per inwoner. De stijging van het aantal inwoners in de voorbije jaren heeft geen impact gehad op dat cijfer.
Diezelfde constante trend zien we bij de keuze van het vervoermiddel. De auto is veruit het populairst en wordt gebruikt voor 75% van de afgelegde kilometers. Het openbaar vervoer vertegenwoordigt een veel kleiner aandeel: zowel de trein als de lijnbus worden elk voor slechts 5% van het aantal afgelegde kilometers gebruikt. Hetzelfde geldt voor bussen die geen deel uitmaken van het openbaar vervoer.
Waar willen we naartoe?
Deze cijfers vertellen ons meer over welke voertuigen en hoeveel van elk we nodig hebben voor onze verplaatsingen. Hoe minder kilometers we met z’n allen afleggen, hoe minder voertuigen we nodig hebben en hoe kleiner dus de vraag naar materialen. Als we uitgaan van een voldoende hoge bezettingsgraad, hebben we voor het openbaar vervoer en lichtere voertuigen minder materiaal nodig. In een circulaire economie moet het aandeel van auto’s in de modale verdeling dus naar omlaag.
De overgang naar een circulaire economie vereist een shift naar ‘lichtere’ mobiliteit. Fietsen zijn in dat geval een aantrekkelijk vervoermiddel omdat er minder materiaal voor nodig is. Vanuit dat perspectief zijn speed pedelecs dan ook een interessant alternatief voor de auto, ook al zijn ze nog niet inbegrepen in de cijfers hierboven.
Als we bovenstaande gegevens volledig willen interpreteren, hebben we meer details nodig over de wagenparken, het aantal kilometers per voertuig en de bezettingsgraad van de verschillende voertuigen. In de huidige context zien we de modale verdeling nog niet echt evolueren in het voordeel van de fiets en het openbaar vervoer. Er zijn dus nog extra inspanningen nodig.
Wat meet deze indicator?
Deze indicator is de som van het totale aantal kilometers dat Vlamingen jaarlijks afleggen, zonder onderscheid te maken tussen de vervoersmiddelen die ze hiervoor gebruiken. Het gaat hier om zowel auto’s als bussen, treinen, trams, motors en fietsen. Om het aantal autokilometers te berekenen combineerden we twee cijfers: het aantal voertuigkilometers (op basis van de gegevens van de FOD Mobiliteit & Transport) en de bezettingsgraad van auto’s (PROMOVIA). Het aantal kilometers per bus en trein werd bepaald op basis van gegevens uit het Vlaamse Milieurapport, cijfers van Statistiek Vlaanderen en de resultaten van het onderzoek naar ons reisgedrag van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken van de Vlaamse Overheid. De gegevens over het aantal afgelegde kilometers met de motor, de fiets en te voet komen uit hetzelfde rapport. De gegevens voor auto’s zijn momenteel enkel beschikbaar tot 2017. We kunnen deze indicator dus nog niet berekenen voor recentere periodes.
